Schrijfmethoden

Hieronder vindt u informatie over een aantal schrijfmethoden waarover we informatie van de uitgever hebben gekregen. U kunt zo snel een indruk krijgen.
Dit overzicht is echter niet volledig en mogelijk is ook de prijs inmiddels veranderd.
De meest recente en uitgebreide informatie vindt u uiteraard op de site van de uitgevers zelf.

Tot slot: we hebben de informatie overgenomen van de uitgevers zoals die door hen zelf is aangeleverd. Het platform Handschrift is onpartijdig en niet verantwoordelijk voor de inhoud. We hebben geen enkel zakelijk belang bij welke methode dan ook.
Opname van (veel) info betekent niet automatisch dat we de methode dus goed vinden. We hebben slechts (veel) informatie ontvangen.
Ontbreekt er informatie over een bepaalde methode dan betekent dat evenmin dat we de methode dus minder goed vinden. We hebben in dat geval gewoon (nog) geen informatie ontvangen.


ABC...schrijf maar mee
Eigenhandig
De verrassende Novoskript schrijfmethode
Schrijven leer je zo!
Schrijfcentrum van Franciscusoord mytylschool
Grippers-Santpoort
STYLUS ET CULTURA
Schrijven op maat
Schrift
Beter handschrift-Praktische aanpak

ABC... schrijf maar mee

Schrijfmethode voor blokschrift

Deze methode voor blokschrift is speciaal gericht op kinderen die door hun handicap niet of slecht tot schrijven met verbonden letters kunnen komen.

Eén van de meest in het oog springende kenmerken van deze methode is de mogelijkheid te kiezen voor één van de drie 'schrijfmaten' (letters met een rompgrootte van 5, 8 of 12 mm.).

Met deze methode is het mogelijk om schrijfschriften 'op maat' samen te stellen. Niet alleen de grootte van de letters, maar ook de volgorde waarin de letters worden aangeboden is in eigen hand. Voor de bijbehorende liniatuur is gezorgd, zodat u ook 'lege' schrijfschriften kunt samenstellen. De methode is gevat in 3 klappers; de werkbladen zijn bedoeld als 'kopieerbladen' : u hoeft als school maar één exemplaar aan te schaffen (een goed kopieerapparaat is wel een aanbeveling). De methode is voorzien van een uitgebreide handleiding met veel tips en suggesties. Ook is er veel aandacht voor 'schrijfvoorbereiding'.
Daarin zijn veel suggesties voor bewegingslessen voor in de gymzaal of in de klas. Door de opbouw van de methode is het op meerdere manieren te gebruiken: als ondersteuning bij het leren (letter leren lezen combineren met letter leren schrijven), maar ook als alternatief voor kinderen waarbij het 'traditionele' schrijven niet goed lukt. Het kan zowel klassikaal als individueel worden aangeboden.

Wat kost de methode?
De schrijfmethode bestaat uit drie klappers met handleiding en kopieerbladen, gedrukt op stevig wit 120 grams papier. Er hoeven geen aparte werkschriften besteld te worden: een kopieerapparaat of een goede stencilmachine is wel gewenst. Daarnaast krijgt u nog een diskette met het lettertype ‘ABC’ en de installatiebeschrijving.

Het feit dat de methode een ‘kopieermethode’ is betekent niet dat u de methode ook voor andere scholen kunt kopiëren. Voor de aanschafprijs wordt u als school één exemplaar verschaft om intern te kunnen gebruiken. Het is verstandig als u het toegezonden exemplaar éénmaal in zijn geheel kopieert en dit gebruikt als origineel voor de te kopiëren bladen. Mocht u als school méér exemplaren toegezonden willen hebben, geldt nog steeds dezelfde prijs.

De prijs voor de methode is: € 225,- incl. BTW
Voor verzend- en administratiekosten wordt € 10,- gerekend

naar boven

Eigenhandig

Uitgeverij Eduforce

De methode bestaat naast de zeven modules uit de delen; Beeldend schrijven-kalligrafie, Schrijforthotheek en Speciale zorg bij schrijfproblemen.

Eigenhandig schrijfmethode, module 1
Bestelnummer: 5017a
Prijs: € 40,00 (all-in)

Omschrijving:
Module 1: Tijd- en ruimtelijke oriëntatie. In deze module gaan de kleuters spelen met schrijfpatronen, opklimmend in moeilijkheid en ook van groot naar klein. Tevens oriënteren ze zich met bewegingen in de ruimte. De werkbladen zijn uitnodigend. Aan de hand van egeltjes, konijnen, ruimtemannetjes, lieveheersbeestjes op de fiets e.d. raken ze vertrouwd met de basisbewegingen van het schrijven. In de toets- en signaalbladen komen bijv. communicatie, emoties en ontluikende geletterdheid aan de orde met tips voor de leerkracht. Andere thema's zijn: menstekening, feest vieren, pianospelen en nog een groot aantal andere.
Module 1: Tijd- en ruimtelijke oriëntatie is een onderdeel van de schrijfmethode Eigenhandig, maar is naast elke schrijfmethode te gebruiken.

Titel: Eigenhandig schrijfmethode, modules 2 t/m 7
Bestelnummer: 5017b
Prijs: € 300,00 (all-in)

Omschrijving:
Het doel van de auteurs met deze schrijfmethode voor zowel het speciaal - als het basisonderwijs is: een karakteristiek en eigentijds persoonlijk handschrift ontwikkelen. Subdoel: het schrijven beleven als een ontspannen beweging op papier, waarbij de behoefte tot communiceren een rol speelt. Een duidelijke vormgeving is hierbij vereist, maar ook sociaal-emotionele aspecten beïnvloeden dit proces. Een voorwaarde is: plezier beleven aan het schrijven en hiermee creatief bezig zijn. Dit ook toepassen binnen andere activiteiten. De methode biedt gelegenheid tot vergaande aanpassing aan de individuele verschillen tussen leerlingen door middel van verschillende (keuze)mogelijkheden bij ieder werkblad. De methode heeft meerdere varianten:
lichthellend en rechtop, verbonden en los, met en zonder lussen. De methode wordt geleverd als kopieersysteem. Dit biedt vele mogelijkheden voor differentiatie en zorgverbreding. De methode laat de mogelijkheid open om klassikaal, in groepjes, op niveau of individueel te werken. Dit naar eigen inzicht van de school/de leerkracht, die op deze wijze extra aandacht kan geven aan (het voorkomen van) schrijfproblemen. Men heeft hierdoor de gelegenheid bij problemen direct terug te keren naar de basis.

De indeling van de modules 2 t/m 7 is: Opmerking: module 1 en de delen Beeldend schrijven-kalligrafie, Schrijforthotheek en Speciale zorg bij schrijfproblemen, zijn heel goed los te gebruiken binnen elke vorm van onderwijs; ze zijn daarom los te bestellen.

Deel Inhoud Doelgroep Blz. Prijs
Module 1 Tijds- en ruimtelijke oriëntatie 4 - 6 jarigen 102 Eur. 40,00
Module 2 Basisbewegingen 4 - 7 jarigen 150 Eur. 40,00
Module 3 Lettervormen los en verbonden 6 - 8 jarigen 272 Eur. 85,00
Module 4 Schrijfvaardig worden 7 - 10 jarigen 192 Eur. 45,00
Module 5 Hoofdletters 7 - 10 jarigen 159 Eur. 45,00
Module 6 Het schrift verder ontwikkelen 9 - 12 jarigen 180 Eur. 45,00
Module 7 Pers. handschrift ontwikkelen 10 jaar en ouder 164 Eur. 40,00
Deel Beeldend schrijven-kalligrafie 10 jaar en ouder 122 Eur. 55,00
Deel Schrijforthoteek 6 jaar en ouder 131 Eur. 90,00
Deel Speciale zorg bij schrijfproblemen alle leeftijden 114 Eur. 55,00

Korte karakteristiek van de modules en de delen (voor een uitgebreid overzicht met voorbeelden kunt u de brochure aanvragen: uitgeverij@gco-fryslan.nl ):

Module 1: Tijd- en ruimtelijke oriëntatie

In deze module gaan de kleuters spelen met schrijfpatronen, opklimmend in moeilijkheid en ook van groot naar klein. Tevens oriënteren ze zich met bewegingen in de ruimte. De werkbladen zijn uitnodigend. Aan de hand van egeltjes, konijnen, ruimtemannetjes, lieveheersbeestjes op de fiets e.d. raken ze vertrouwd met de basisbewegingen van het schrijven. In de toets- en signaalbladen komen bijv. communicatie, emoties en ontluikende geletterdheid aan de orde met tips voor de leerkracht. Andere thema's zijn: menstekening, feestvieren, pianospelen en nog een groot aantal andere.
Deze module is naast elke schrijfmethode te gebruiken.

Module 2: Basisbewegingen

In deze module gaan de leerlingen de lettervormen en twee-tekenklanken verkennen. Deze zijn opklimmend in moeilijkheid. Welke beweging maak je?
Indien nodig kan er een grotere lijnafstand worden gebruikt. Tevens zijn er extra werkbladen. Deze zijn alfabetisch en dubbellijnig en kunnen zowel voor de groep als voor enkele leerlingen worden gebruikt. De toets- en signaalbladen maken het mogelijk de ontwikkeling van iedere leerling nauwgezet te volgen.

Module 3: Lettervormen los en verbonden

Het inslijpen van de lettervormen en de verbindingen en het schrijven van cijfers staan in deze module centraal. Er zijn twee versies, die naast elkaar gebruikt kunnen worden: rechtshellend en rechtop. Er wordt weer gewerkt van groot naar klein en voor de leerling, die het kan, zonder hulplijnen.
Op het blad links van ieder werkblad, wordt het leren schrijven uitgebreid toegelicht. Zoals bijv.: schrijfproblemen met advies. Een voorbeeld: nauw schrijven vraagt om 'voetballen' op papier! In de toets- en signaalbladen staat o.a. een overzicht van de motorische ontwikkeling en een observatielijst van de schrijfbewegingen, (beide met advies voor de leerkracht). Hetzelfde geldt voor de pengreep, de voorkeurshand en de zithouding.

Module 4: Schrijfvaardig worden

Centraal staat het oefenen van het verbonden schrift met een strakke ophaal. Af en toe de pen optillen voor het evenwicht. Ook de leestekens: eerst bewust plaatsen, precies op de juiste plaats en duidelijk herkenbaar. De leerlingen letten op de rechte ruggen van hoge letters. Niet leren tekenen, maar ervaren als een persoonlijke schrijfbeweging. De werkbladen zijn rechtshellend of rechtop, met hulplijn en zonder. De keuze is aan de leerkracht/leerling. In de toets- en signaalbladen o.a.: de basisbewegingen extra oefenen, groepsonderzoek naar de ontspannen schrijfbeweging (zwemmen, regenen, duiken, enz.) observatielijsten, handelingsplannen en het overzicht van de fasen in de schrijfontwikkeling.

Module 5: Hoofdletters

De hoofdletters, geplaatst binnen een rechthoek: de indeling van de 'ruimte' herkennen. De leerlingen kunnen de lege ruimte (restvorm) inkleuren, details ontdekken en er eventueel creatieve letters van maken. Eerst vaardig worden in het schrijven van de juiste lettervorm, een vloeiende beweging ontwikkelen, met een eigen ritme in de schrijfbeweging. De hoofdletters worden geoefend alleen, in woordjes en tenslotte in zinnen. Dit ook weer met en eventueel zonder hulplijnen. Er zijn dertien aandachtspunten waar de leerling op moet letten. De versies rechtshellend en rechtop kunnen ook naast elkaar gebruikt worden. Bij elk werkblad staan mogelijke variaties, afgestemd op het niveau van de leerling. In de toets- en signaalbladen aandacht voor: ontspannen of krampachtige schrijfbeweging, verbeteringen, rond en hoekig schrift, schrijfhelling, letter- en woordafstand, observatielijsten, enz.

Module 6: Het schrift verder ontwikkelen

Met deze module kan in verschillende groepen gewerkt worden, individueel of groepsgewijs. De werkbladen kunnen door de leerlingen zelfstandig gemaakt worden. De zinnetjes, rijmpjes en teksten staan nu op de basislijn, ook weer rechtshellend of rechtop.
Zelfstudie: er zijn dertien aandachtspunten waar de leerling op moet letten. Drie keer per jaar 'moet' de leerling zijn schrift vergelijken met deze dertien aandachtspunten. Zelf kritisch leren kijken: welk woord is het duidelijkst en welk woord kan beter, hoe? Bij de Toets-en signaalbladen zijn een aantal zelftoetsen, een aantal samen met de leerkracht en andere door de leerkracht zelf af te nemen.

Module 7: Persoonlijk handschrift ontwikkelen

De voorbereiding op het vervolgonderwijs: een duidelijk leesbaar, persoonlijk handschrift. Een eigen handschrift ontwikkelen in perioden van experimenteren, uitproberen en evalueren. De leerlingen gaan definitief 'kiezen' hoe ze willen schrijven. Met of zonder lussen, schuin of rechtop en vast of los.
Snel schrijven voor jezelf, voor anderen (tentamens) of mooi schrijven (officiële papieren). Ook leren snel aantekeningen te maken met behulp van trefwoorden en later er een verslag van maken. Wegwijs raken in de maatschappij: formulieren, brieven, agenda's en mededelingen.
In deze module verder iets over de geschiedenis van het schrift en creatief 'spelen' met schrijven (in tekeningen).

Beeldend schrijven - kalligrafie

Aan de leerling en aan u de keus! In dit deel vindt u: Beeldend schrijven - kalligrafie kan ook los van de methode worden gebruikt.

Schrijforthotheek

De hulp, voor 'moeilijke schrijvers'. Spelenderwijs is het kind bezig zijn handschrift te verbeteren In deze orthotheek treft u uitdagende opdrachten op het gebied van RUIMTE, BEWEGING en VORM, de basis voor een handschrift.
Meer dan tachtig werkbladen en toets -en signaalbladen, observatielijsten e.d. maken het voor u overzichtelijk om het kind te begeleiden. Door hiermee aan de slag te gaan, ontwikkelt een kind o.a. meer zelfvertrouwen en dus een beter eigen handschrift. In het deel Speciale zorg bij schrijfproblemen kunt u de soms verrassende resultaten zien.
De orthotheek is onderdeel van de schrijfmethode, maar is ook prima naast elke andere schrijfmethode te gebruiken.

Speciale zorg bij schrijfproblemen (met gebruik van remediërend materiaal uit de Schrijforthotheek)

Een map met handschriften van leerlingen voor en na de speciale zorg.
Het uitgangspunt is de belevingswereld van het kind (bewegen is beleven).
Signalen uit tekeningen en basisbewegingen: afbeeldingen uit de opeenvolgende fasen met advies. Handschriftsignalen: afbeeldingen, onderzoek, advies, extra hulp en ervaringen uit de praktijk. Werken met de Schrijforthotheek: noodsignalen en de werkwijze gedurende 3 x 2 maanden.
Extra zorg: vooronderzoek, activiteiten, stappenplan en kijkoefeningen voor de leerkrachten. De leerkracht krijgt door deze oefeningen 'kijk' op de signalen in het handschrift.

naar boven

De verrassende Novoskript schrijfmethode

Eindelijk een schrijfmethode die motoriek en schrijven volledig integreert.

Leerkrachten van groep 3 zijn het er unaniem over eens, dat de motorische ontwikkeling bij kinderen van groot belang is voor de prestaties bij schrijven. Collega's in de onderbouw bieden, vanuit hetzelfde inzicht, kinderen geregeld activiteiten aan die de kleine en de grote motoriek stimuleren. Velen signaleren bij kinderen die leren schrijven grote verschillen op het gebied van de motoriek en de ruimtelijke oriëntatie. Traditionele schrijfmethoden laten echter elk schooljaar toch weer alle kinderen in Nederland starten met dezelfde schrijfoefening. Of zij daar nu schrijfmotorisch aan toe zijn of niet.
Novoskript is een schrijfmethode die wèl inspeelt op individuele verschillen bij kinderen in de motorische ontwikkeling en de schrijfontwikkeling. Kinderen die met Novoskript werken worden bovendien nu eens niet vermoeid met het eindeloos herhalen van betekenisloze schrijfopdrachten. Het drie keer naschrijven van een zin als 'Xantippe stuurt een brief naar haar tante in Australië' komt in Novoskript niet voor. Uit recent schrijfonderzoek is duidelijk geworden dat een dergelijke schrijfopdracht de motivatie om te schrijven aantast en géén garantie biedt op het ontwikkelen van een vlot en soepel handschrift. Schrijven is communiceren is het uitgangspunt van Ton Baan en Jos Bruschke auteurs van Novoskript.

Grote en kleine bewegingen leren coördineren
Om goed te kunnen schrijven is het van belang dat kinderen gecoördineerde grote en kleine bewegingen kunnen maken. Dergelijke bewegingen bevorderen namelijk het ontstaan van een vlot en soepel handschrift.
Onderzoekers op het gebied van motoriek en schrijven stellen '…dat kinderen voor de ontwikkeling van hun grote motoriek veelzijdige bewegingservaringen nodig hebben waarbij het totale lichaam actief is…'. Op het gebied van de kleine motoriek is hun opvatting '…dat bewegingen uitgevoerd met rechts, links en ook tweehandig nodig zijn om de ontwikkeling van de schrijfhand te bevorderen…'. Doorgaans worden kinderen volgens hen op te jonge leeftijd geacht tussen lijnen te kunnen schrijven en daar beginnen de schrijfproblemen. Het kopiëren van lettervormen wordt daardoor een onzekere activiteit. Om te komen tot een vlot en soepel handschrift moet er, volgens de auteurs, in het onderwijs aan de totale motorische ontwikkeling veel langer aandacht besteed worden.
Novoskript biedt kinderen van groep 1 tot en met 8 talrijke mogelijkheden om verantwoord te bewegen. De veelzijdige bewegingservaringen van set 1 tot en met 6 bij deze methode stimuleren bij kinderen de opbouw van een neuraal netwerk waarbij de rechter en de linker hersenhelft intensief samenwerken. Deze ontwikkeling garandeert een natuurlijke groei van lateralisatie naar dominantie. Voor kinderen en leerkrachten is het prettig, dat niet alle opdrachten van het motoriekgedeelte gedaan hoeven te worden. Binnen alle bewegingsopdrachten worden namelijk steeds dezelfde belangrijke neurologische en motorische processen geactiveerd.

Dynamisch leerproces
Het Novoskript lesmateriaal bestaat uit een uitgebreid systeem van kleurrijke opdrachtkaarten. Deze kaarten zijn ondergebracht in dertien sets. Goed geplaatst, in bijvoorbeeld open kasten, blijkt dat het materiaal een grote aantrekkingskracht op kinderen heeft en zo een dynamisch leerproces moeiteloos op gang komt.
Het gebruik van het kaartsysteem is veelzijdig: de leerkrachten gebruiken de opdrachtkaarten om korte instructies te geven, vervolgens gaan kinderen zelfstandig met de opdrachten aan de slag. De lesmaterialen bieden ook alle ruimte aan kinderen en leerkrachten om de methode aan te vullen met eigen variaties.
Jolle Sietsma, leerkracht op de Lispeltuut in Alkmaar zocht naar een aantrekkelijke manier om kinderen extra te prikkelen met de Novoskript opdrachten van set 2 'Tweezijdig op bord en papier'. Bij dit onderdeel maakt hij gebruik van een grote wandspiegel. Nu kunnen de kinderen in zijn klas de symmetrische tekeningen met verf op de spiegel maken. Jolle ziet dat door het gebruik van de spiegel, de kinderen elkaar stimuleren om telkens nieuwe ontwerpen te maken.
Novoskript stuurt bewust aan op werkvormen waarbij kinderen het principe van de schrijfoefeningen kunnen variëren met eigen ideeën. Van de figuren die kinderen zelf bedenken bij 'Tweezijdig op bord en papier' kunnen opdrachtkaarten gemaakt worden die het Novoskript materiaal uitbreiden. Het maakt kinderen nieuwsgierig naar elkaars werk en het nodigt hen bovendien uit eigen creaties toe te voegen. In het werkboek bij de methode staan veel gerichte aanwijzingen voor dergelijke variaties.

Nieuwe didactiek
Door de didactiek van Novoskript leren kinderen op een aantrekkelijke manier en met minder schrijfoefeningen dan voorheen het verbonden schrift. De letters en cijfers worden geoefend met het effectieve stoplichtmodel (groen - oranje - rood). De gekleurde stippen en de pijltjes helpen om de letter- en cijfertekens héél efficiënt te automatiseren. Na het oefenen van een bewegingstraject van een letter, schrijven de kinderen eerst enige tijd op ongelinieerd papier. De ontwikkeling van de schrijfmotoriek loopt namelijk in vele gevallen niet synchroon met de ontwikkeling van de ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak. De werkwijze van Novoskript, waarbij de letter eerst groot geschreven wordt, voorkomt schrijfkramp en legt meer nadruk op de aspecten beweging en richting, de bouwstenen van een goede lettervorm.
De wijze waarop Novoskript vervolgens de verbindingen aanleert, faseert het leren schrijven binnen het geijkte schrijfspoor. De kinderen oefenen de verbindingen eerst op en tegen één lijn en worden daardoor niet meteen gedwongen om te snel en te klein in een standaard schrijfspoor te werken. Zodoende kunnen zij eerst experimenteren met de grote en de kleine ruimte zonder dat hierdoor het schrijfproces stagneert.
Met een uniek systeem van natuurlijke en lastige verbindingen ontwikkelen kinderen door oefening van slechts achttien verbindingen een vloeiend en goed leesbaar handschrift. Dit systeem is bijzonder omdat deze indeling het aantal schrijflessen om aan elkaar te leren schrijven reduceert. De verbindingen die nodig zijn om het verbonden schrift te leren, worden bij deze methode geïsoleerd aangeboden. De aftekenkaart bij dit onderdeel, laat kinderen zien aan welke doelen zij werken.
In tegenstelling tot traditionele schrijfmethoden worden de hoofdletters met Novoskript in groep 5 aangeleerd. Novoskript gaat er vanuit, dat je daar pas mee kunt beginnen als de losse letters en de verbindingen volledig geautomatiseerd zijn. Het losbladige karakter van de methode biedt kinderen de mogelijkheid hun schrijfprestaties zorgvuldig te bewaren in een eigen portfolio.

Zelfstandig werken
Na een korte individuele of groepsinstructie door de leerkracht kunnen kinderen direct zelfstandig aan het werk. Het zelfinstruerende karakter van het lesmateriaal maakt het ook mogelijk dat kinderen elkaar instrueren, bijvoorbeeld bij het eenduidige principe van de stoplichtletters. Door de kleuren kunnen zij elkaar aanwijzen waar je begint bij een letter (groen), waar er een rustpunt is (oranje) en waar je stopt (rood). De auteurs leggen op dit moment de laatste hand aan de ontwikkeling van de Cd-rom voor groep 3. Het computerprogramma stelt elk kind in staat geheel zelfstandig belangrijke informatie over het bewegingstraject van de letters en cijfers te leren. Op het scherm verschijnen niet alleen de belangrijkste oriëntatiepunten, maar ziet het kind ook hoe het bewegingstraject wordt opgebouwd. De combinatie van aantrekkelijke visuele en auditieve instructies sluit aan bij de verschillende leerstijlen van kinderen. Het functioneel gebruik van de computer bespaart de leerkracht instructietijd.
De modulaire opzet van de methode maakt het voor kinderen mogelijk om op eigen niveau en in eigen tempo te leren schrijven; eind groep 3 is het ene kind bijvoorbeeld toe aan het werken met verbindingen terwijl het andere kind begin groep 4 nog een laatste losse letter oefent. De individuele aftekenkaart bij de verschillende onderdelen maakt kinderen in één oogopslag duidelijk aan welke doelen zij werken.
Door te werken met de overzichtelijke menukaarten bij het motoriekgedeelte kunnen leerkrachten op gestructureerde wijze het zelfstandig werken van kinderen begeleiden. Op de menukaart staan pictogrammen afgebeeld die horen bij de zes motorische sets. Na een introductie door de leerkracht, kunnen kinderen al op jonge leeftijd ervaringen opdoen in het zelfstandig plannen van hun motorische activiteiten. Wat opvalt, is dat zij de bewegingsactiviteiten gemotiveerd oefenen en spontaan herhalen.

Schrijfproblemen voorkomen
In vergelijking met traditionele schrijfmethoden valt Novoskript op door de volledige integratie van motoriek en schrijven. Uitgaande van de directe relatie tussen motoriek en schrijven, hebben de auteurs een duidelijk leerlingvolgsysteem ontwikkeld. Dit systeem maakt het voor leerkrachten eenvoudig om de motorische ontwikkeling èn de schrijfvorderingen van ieder kind in korte tijd in kaart te brengen. De indeling van het leerlingvolgsysteem in groep 1-2, 3-5 en 6-8 laat duidelijk zien dat actieve motorische stimulering in groep 1 tot en met 5 belangrijk is.
Per schrijfonderdeel maken leerkrachten bij deze methode gebruik van een gericht observatiemodel waarmee zij snel kunnen signaleren en diagnosticeren. Als een leerkracht een schrijfprobleem signaleert, geeft het observatieformulier aan met welke sets van het motoriekgedeelte de leerkracht het kind extra kan stimuleren. Het werkboek bij de methode biedt de leerkracht concrete aanwijzingen voor motorische stimulering bij beginnende schrijfproblemen. Zo kan elke leerkracht in een vroeg stadium adequate hulp bieden. Ernstige schrijfproblemen kunnen hierdoor worden voorkomen met als gevolg meer kansen op succesvolle leerervaringen. De pedagogische benadering van Novoskript motiveert kinderen om prestaties te leveren die aansluiten bij wat zij al kunnen. De methode is sterk gericht op een goede afstemming tussen kind, leerkracht en onderwijs.

Praktisch inwisselsysteem ontkoppelt lezen en schrijven
De methode gaat uit van de ontkoppeling van lezen en schrijven omdat de schrijf- en de leesontwikkeling meestal niet parallel lopen. Novoskript staat toe, dat kinderen letters die zij nog niet als schrijfletter beheersen tijdelijk als drukletter natekenen. Tegelijkertijd wordt wèl begin groep 3 gestart met het aanleren van de schrijfletters. Zodra een schrijfletter aangeboden is, wordt de tijdelijk nagetekende drukletter ingewisseld voor de betreffende letter van het verbonden schrift. Dit Novoskript inwisselsysteem staat de ontwikkeling op het gebied van lezen en spellen niet in de weg.
Scholen die afgestapt zijn van de traditionele koppeling tussen leren lezen en schrijven, ontdekken bij kinderen meer motivatie en zelfvertrouwen bij het werken aan schrijfopdrachten en het schrijven van eigen teksten. De mogelijkheid die kinderen geboden wordt om gebruik te maken van voorlopig nagetekende drukletters èn reeds geoefende schrijfletters stelt hen in staat op elk moment vrijuit schriftelijk te communiceren. Jonge kinderen die willen schrijven worden daarin vooral aangemoedigd. Zij worden gestimuleerd om dat wat zij willen vertellen eerst te tekenen of te schilderen op groot papier. Vervolgens schrijven zij er met dikke stiften in eigen letters toepasselijke woorden om heen. Deze manier van werken zorgt bij kinderen voor een verhoogde concentratie en levert prachtige, persoonlijke ontwerpen op.
Novoskript sluit aan bij de huidige kerndoelen voor het schrijfonderwijs die vooral deze communicatieve aspecten van het schrijven benadrukken. Naast de aandacht voor schrijfoefeningen nodigt deze methode kinderen uit vooral zelf betekenisvolle teksten op papier te zetten.

Actieve werkvormen
De verschillende werkvormen stimuleren kinderen voortdurend om met al hun zintuigen in actie te komen; er zijn ruimschoots ontwikkelingskansen voor bewegen, voelen en denken.
Alle bewegingsopdrachten kunnen individueel of samen met een ander kind uitgevoerd worden. Bij 'In balans' bijvoorbeeld voeren kinderen evenwichtsopdrachten uit. Zij observeren elkaar en proberen te ontdekken bij welke houding het kind dat uitvoert meer of minder wiebelt. Zo kunnen kinderen samen evalueren bij welke houding meer of minder moeite gedaan moest worden om het evenwicht te bewaren. Bij 'Tweehandig ruimtelijk werk' maken kinderen elkaars bouwwerken met blokken na of ontwerpen voor een klasgenoot een nieuw bouwmodel. Bij 'Ra,ra hoe sta ik?' worden verschillende bewegingen na elkaar uitgevoerd; een klasgenoot observeert de gemaakte bewegingen en legt de bijbehorende bewegingskaarten in de juiste volgorde. Samen wordt bekeken of het stripverhaal klopt met de uitvoering. De vele variaties in werkvormen worden in het werkboek overzichtelijk weergegeven. Hierdoor kunnen leerkrachten snel aantrekkelijke opdrachten aanbieden voor samenwerkend leren.
Bij hun bezoek aan Reggio Emilia hebben de auteurs ontdekt dat het bewegen van kinderen voor grote spiegels niet alleen leuk is om te doen, maar ook essentieel voor het ontwikkelen van een goed lichaamsbeeld. Begrippen zoals boven-onder, voor-achter en links-rechts krijgen tijdens het bewegen voor de spiegel een nieuwe dimensie en activeren de ruimtelijke oriëntatie.

Kritische schrijfhouding
Jacqueline Aalbers, leerkracht in groep 3 van basisschool Middelsluis is één van de eerste gebruikers van Novoskript en sindsdien enthousiast over de manier waarop Novoskript letters aanleert. Zij gebruikt de methode op de volgende manier:
- de eerste keer dat kinderen met Novoskript gaan werken, krijgen zij van de leerkracht een groepsinstructie over wat zij met de stoplichtletters gaan doen. Jacqueline vertelt hoe de stoplichtletter aan haar naam komt, wat je doet bij de groene, oranje en rode stip, hoe je gaat oefenen met de vingers op de letterkaart en hoe je daarna gaat schrijven. Bij iedere schrijfles kiest elk kind een letter die het wil gaan oefenen en gaat zelfstandig aan het werk.
- Jacqueline heeft een groepsoverzicht gemaakt waarop alle namen van de kinderen staan en alle letters die geleerd gaan worden. Na een schrijfles tekent ieder kind zelf op dit overzicht af welke letter het geoefend heeft. Dit overzicht is met name handig omdat kinderen daarop kunnen zien welk klasgenootje een bepaalde letter al geoefend heeft.
- voor het kind de letter op de letterkaart gaat voelen, zoekt het met gebruik van het groepsoverzicht, een klasgenootje die de letter al geleerd heeft. Samen bespreken zij de beweging en de richting. Kinderen profiteren zo van elkaars kennis en kunnen elkaar instrueren als dat nodig is.
- na het voelen van de letter op de letterkaart schrijft Jacqueline de letter groot voor op een blanco blad, terwijl het kind begin, pauze en eind noemt. Van deze letter maakt het kind vervolgens met kleurpotloden een grote regenboogletter. Hierna schrijft het kind met potlood deze letter groot en klein er omheen.
- als het schrijfwerk klaar is komt het kind bij Jacqueline. Het laat de schrijfbeweging zien en samen wordt besproken welk onderdeel lastig was, waar extra op gelet is en of er een letter is die op de geleerde letter lijkt.
Jacqueline merkt op, dat door het stellen van vragen over het proces en over het product, kinderen heel kritisch leren kijken; ze kunnen goed aangeven wat goed gelukt is, wat ze moeilijk vinden, waar het verkeerd ging of welke letters dezelfde moeilijkheid hebben.
De 'toppers- en stopperstrategie' zorgt ook voor de ontwikkeling van een kritische schrijfhouding. Na het schrijven van de nieuw geleerde letter beoordeelt het kind eerst zelf het eigen schrijfproduct. Om de drie best gelukte tekent het een 'schilderijlijstje' (toppers) en bij de drie minst gelukte geeft het met een pijl aan waar het een volgende keer beter kan (stoppers). Met Novoskript analyseren kinderen, door het geven van feed back en feed forward, vanaf jonge leeftijd de eigen schrijfvorderingen.

Flexibele methode Novoskript past in elk onderwijssysteem. De invoeringsmodellen die geleverd worden bij deze methode bieden elke groepsleerkracht houvast bij de organisatie van adaptief schrijfonderwijs. Zowel klassikale basisscholen, als vernieuwingsscholen werken ermee. De methode wordt ook gebruikt in het speciaal onderwijs. Voor elk soort onderwijs zijn er ruime mogelijkheden om zowel individueel, in groepjes als klassikaal te werken.

Novoskript is volledig te bekijken op internet.

naar boven

Schrijven leer je zo!

Eindelijk weer een goede methode voor het schrijven in blokschrift
Henk Schweitzer

Meer dan een kwart van de kinderen schrijft slordiger dan noodzakelijk en de groep die het methodisch schrift de rug toekeert wordt steeds groter. Wie schrijft er aan het einde van de basisschool nog zoals het oorspronkelijk geleerd is? Niemand toch!

Functioneel en leesbaar schrift
Vanuit mijn jarenlange werkervaring met kinderen met schrijfproblemen en in mijn huidige baan als schrijfdocent aan de Hogeschool Inholland, groeide het inzicht dat de handschriftbegeleiding van kinderen meer aandacht verdient. De huidige schrijfmethoden zijn gebaseerd op regels en afspraken uit het tijdperk van de kroontjespen. Ik wind er geen doekjes om, bij deze maatschappij past een functioneel en leesbaar schrift. Mijn keuze voor het blokschrift als gebruiksschrift past dan ook perfect bij het beeld van de in hoog tempo ontwikkelende maatschappij. Een maatschappij waar plaats is voor ontluikende geletterdheid en interactief taalonderwijs.

Het roer moet om
De herwaardering van het blokschrift als gebruiksschrift houdt de gemoederen bezig. Schrijven staat weer op de agenda. Schoolteams discussiëren over de noodzaak een blokschriftmethode voor zwakke schrijvers aan te schaffen en overwegen het hopeloos verouderde schoonschrift voor de gehele school overboord te zetten. Onnodig geworstel met de krul- en lusletters is mij al jaren een doorn in het oog. Kinderen zien onvoldoende uitdaging in het overtrekken van letters en het naschrijven van betekenisloze teksten. Voor mij was al een tijdje duidelijk dat het roer om moest. Een ander geluid vanuit een heldere visie op de ontwikkeling van het hedendaagse kind.

Schrijven leer je zo!
Schrijven leer je zo! is ontwikkeld vanuit de overtuiging, het schrijven weer terug te geven aan de kinderen. Schrijven vanuit betekenisvolle contexten, met letters die zij eenvoudig kunnen thuisbrengen en vooral ook eenvoudig kunnen leren schrijven. Geen saaie voor de hand liggende lessen, maar uitdagende lessen waarin kinderen zich competent kunnen voelen en van hun persoonlijke ontwikkeling uit kunnen gaan. De enthousiaste reacties van de gebruikers van Schrijven leer je zo!, de kinderen, zullen dat met mij eens zijn.

De methode in het kort
De letters vormen zich volgens een verkeerslicht. Je begint bij de groene pijl, bij de gele pijl moet je terug en bij een rood blokje ben je klaar. Zo leren kinderen zelfstandig de bewegingsrichting volgen. Na het overtrekken met de vinger kunnen de oefenletters worden afgedekt om nog een keer blind te oefenen. Vervolgens gaan de kinderen het met een potlood proberen. In een ruim wit vlak proberen de kinderen de letter dik, dun, groot, klein en vervolgens in ritme of op snelheid. Met behulp van speciaal ontworpen werkbladen is elke letter een spannend spel.

NB: Schrijven leer je zo! bestaat uit diverse losse onderdelen die allemaal los te bestellen zijn. U kunt een proefpakket bestellen voor € 25,-. U ontvangt dan een handleiding, werkmap, bewaarmap en 1 set werkbladen (ISBN 90 352 2590 2).

naar boven

Schrijfcentrum van Franciscusoord mytylschool


Het Schrijfcentrum van Franciscusoord mytylschool heeft zowel interne als externe activiteiten ontwikkeld. De interne activiteiten zijn ontwikkeld op basis van de zorgverbreding binnen onze mytylschool. De externe activiteiten zijn ontstaan vanuit de zorgverbreding vanuit Franciscusoord mytylschool naar leerlingen/ leerkrachten ( speciaal en regulier) basis- en voortgezetonderwijs.

In het kort worden de volgende interdisciplinaire activiteiten vanuit de afdeling onderwijs in samenwerking met de afdelingen ergotherapie en fysiotherapie ontplooid:

Interne activiteiten: Externe activiteiten: Het leerlinggericht werken
Als een kind moeite heeft met schrijven, kan dat zijn / haar functioneren sterk beïnvloeden. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Is het handschrift onduidelijk of onleesbaar, vraagt het schrijven een te grote inspanning, verloopt het schrijven te traag of gaat het gepaard met pijn- en / of vermoeidheidsklachten, dan heeft een kind een schrijfprobleem. De omgeving heeft hier niet altijd begrip voor en belast het kind vaak met extra kritiek of goedbedoelde adviezen.

Schrijfproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben. Deze kunnen liggen in het kind zelf (bijvoorbeeld sensomotorische of sociaal-emotionele problemen), maar ook in de gebruikte onderwijsmaterialen, de manier van lesgeven of in voorzieningen zoals het meubilair of het schrijfmateriaal. Het Schrijfcentrum van Franciscusoord in Valkenburg is gespecialiseerd in het opsporen van die oorzaken (diagnosticeren) en de aanpak ervan (remediëren). Het centrum werkt met kinderen, maar richt zich ook op de bevordering van de deskundigheid van docenten. De samenwerking tussen verschillende disciplines garandeert een grondige aandacht voor het totale schrijfproces.

Behandeling van kinderen
Aanmelding
Een kind dat moeite heeft met schrijven, kan door de ouders of door de schoolleiding (mits de ouders toestemming geven) bij het Schrijfcentrum worden aangemeld. Beiden ontvangen van ons een vragenlijst, die ingevuld teruggestuurd moet worden naar het centrum. Op basis van de informatie uit de ingevulde vragenlijsten bekijken wij of we te maken hebben met een geïsoleerd schrijfprobleem of dat er sprake is van een bredere problematiek. In het eerste geval maken we een afspraak om bij het kind een diagnostisch onderzoek af te nemen. Bij bredere sensomotorische problematiek adviseren we via de huisarts een verwijzing aan te vragen naar de kinderrevalidatiearts Diagnostiek
Het onderzoek bestaat uit een schrijfdidactisch onderdeel, afgenomen door een onderwijskundige en een sensomotorisch onderdeel, gericht op de zintuigen en motoriek, en afgenomen door een ergo- en fysiotherapeut. Dit onderzoek vindt plaats op Franciscusoord. Aan de hand van de onderzoeksgegevens en de informatie uit de vragenlijsten maken we een eindrapport en formuleren hierin tevens een advies. Dit rapport bespreken we met de ouders in een eindgesprek.
Ons advies kan omvatten: Schrijftraining
Wanneer wij na zorgvuldige diagnose de oorzaak van het schrijfprobleem duidelijk hebben vastgesteld, kan het nodig zijn dat uw kind een schrijftraining in het Schrijfcentrum volgt. Naast aandacht voor de vorm- en ruimteaspecten van het schrijven, werken we veel aan de schrijfbeweging. Het merendeel van de kinderen met schrijfproblemen heeft namelijk te kampen met een verkrampte schrijfhouding en schrijfbeweging. Daarom passen we vaak de therapie van Magdalena Heermann toe. Deze therapie laat gunstige effecten zien bij zowel lichte als zeer ernstige schrijfproblemen.

Voor het kind stellen we een individueel handelingsplan op. Zowel de ouders als de school worden hiervan op de hoogte gesteld. Regelmatig evalueren we met de ouders en de school hoe het kind zich ontwikkelt, en zo nodig stellen we het plan bij.

Het doel van de training is niet dat het kind een ideaal mooi handschrift ontwikkelt, maar dat het leert vlot, goed leesbaar en zonder al te veel inspanningen te schrijven.

Tijdens de training laten we het kind verschillende schrijfoppervlakken en schrijfmaterialen gebruiken, zodat het zijn / haar bewegingen volledig kan ontplooien. Gemiddeld zijn hiervoor twintig behandelingen nodig van ieder 50 minuten. De trainingen worden op Franciscusoord gegeven.

Nazorg
Twee maanden na de beëindiging van de training nemen we telefonisch contact op met de ouders en met de school om te kijken hoe het kind zich ontwikkelt. Op basis daarvan bepalen we samen welke verdere stappen nodig zijn.

naar boven

Grippers-Santpoort

Grippers-Santpoort verkoopt schrijfhulpjes en ergonomische pennen en potloden.

Driehoek gripper in 4 maten
Extra klein: voor penseel of haaknaald.
Klein: voor potloden of smalle pennen.
Groot: voor dikkere pennen, fijnschrijvers etc.
Extra groot: voor vulpennen en krijt.

Stetro schrijfhulp
Uitermate geschikt om een verkeerde penhouding te corrigeren.
Drie uitsparingen voor een juiste positie van de vingers.
Past om potloden en dunne pennen.

Grip-Tec pen
Door ergonomische uitvoering optimale grip.
Rechtshandige uitvoering (blauwe houder)
Linkshandige uitvoering (rode houder)

Grip-Tec potlood
Vulpotlood in links- en rechtshandige uitvoering.

Ring-Pen
Voorkomt Carpal Tunnel Syndrome.
Geen 3-vingergrip nodig.
Verzacht schrijfpijn bij reumapatiënten.
Urenlang schrijven zonder vermoeidheid.
Voor links- en rechtshandig gebruik.

EVO-pen
Speciaal ontwikkeld voor reumapatiënten.
Ook geschikt voor kinderen met een slechte grip.
Geschikt voor zowel links- als rechtshandig gebruik.

naar boven

STYLUS ET CULTURA

De Stichting STYLUS ET CULTURA stelt zich ten doel uitgaven op het gebied van het schrijfonderwijs uit te geven.
Speciaal voor pabo-studenten en onderwijsgevenden werden een viertal uitgaven verzorgd: Vraag de gratis brochure aan.

naar boven

Schrijven op maat

Een grote groep kinderen in het speciaal basisonderwijs, maar ook kinderen in het basisonderwijs, heeft problemen met het leren schrijven. Deze problemen kunnen van motorische, sensomotorische en/of cognitieve aard zijn. Een groot aantal van deze kinderen raakt het plezier in het leren schrijven kwijt; schrijven wordt een frustrerende bezigheid. De remediërende methode Schrijven op maat zorgt ervoor dat deze kinderen (weer) plezier krijgen in het schrijven.

Schrijven op maat is met goed resultaat te gebruiken bij kinderen met: Schrijven op maat wordt zowel binnen het regulier als het speciaal onderwijs gebruikt.

De essentie van de methode komt tot uiting in eenvoudige en duidelijke instructies. De opmaak van de werkbladen is rustig, met duidelijke zwart-witcontrasten en zonder illustraties. De visuele waarneming wordt hierdoor vergemakkelijkt, terwijl de kinderen niet onnodig worden afgeleid; leren schrijven is voor hen al (in)spannend genoeg!
De cijfers en letters kunnen in verschillende grootten aangeboden worden.
Schrijven op maat biedt de keus uit het aanleren van blokletterschrift of verbonden schrift. Hoe u die keuze maakt, bepaalt u met toetsen en observaties, deze zijn in het theorieboek opgenomen.

Naast het aanleren van cijfers en letters en het leren schrijven van woordjes geeft u aandacht aan: Ter ondersteuning van deze lesdoelen maakt u gebruik van liedjes en muziek.

Wanneer de kinderen Schrijven op maat hebben doorgewerkt beheersen ze de cijfers en de blokletters of de letters uit het verbonden schrift en kunnen ze woordjes en zinnetjes schrijven. Voor verdere ontwikkeling van het handschrift kunnen de kinderen nu aansluiten bij de gebruikelijke schrijfmethoden, die op scholen aanwezig zijn.

Schrijven op maat is voor u een eenmalige aanschaf, omdat er gebruik gemaakt wordt van kopieerwerkbladen.
Schrijven op maat bestaat uit vier delen (vijf ringbanden).

Deel 1 Deze bestaat uit twee losbladige ringbanden. Theorieboek (265 blz.) en Handleiding (383 blz.). Bij de Handleiding zit de audio-cd.

Deel 2, 68 werkbladen (kopieerbladen) voor het basisprogramma, de cijfers en de schrijfpatronen.

Deel 3, 208 werkbladen (kopieerbladen) voor de verbonden letters.

Deel 4, 215 werkbladen (kopieerbladen) voor de blokletters, inclusief software voor het maken van eigen werkbladen.

Meer informatie over de methode Schrijven op maat en onze workshops, vindt u op www.schrijvenopmaat.nl

U kunt ons ook gerust bellen of mailen, we hebben alle tijd voor u.

naar boven

Schrift

Uniek en vernieuwend
Schrift is de nieuwe Schrijfmethode en wordt uitgegeven door ThiemeMeulenhoff. Een unieke en vernieuwende schrijfmethode. De makers van Schrift hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar wat werkt en wat niet in het traditionele schrijfonderwijs. Dat heeft geleid tot een aantal unieke vernieuwingen, die uitgebreid zijn onderzocht op een aantal basisscholen. Schrift combineert deze geheel nieuwe inzichten met beproefde didactische principes. Zo begeleidt Schrift de 'schriftontwikkeling' van het kind van groep 1 tot en met groep 8.

Nieuwe visie op de schriftontwikkeling
Schrift heeft een geheel nieuwe letter ontwikkeld met unieke kenmerken, die het schrijven voor de leerlingen vergemakkelijkt en op langere termijn een beter resultaat geeft. De nieuwe, minder schuinstaande letter is aangepast aan het moderne schrijfmateriaal en de psychomotorische uitgangspunten van deze tijd. Lange lus- en stokletters en op- en afhalen in 'vlag en wimpel'-hoofdletters behoren met Schrift tot de verleden tijd.

Een moderne, nieuwe letter
Gebruik van kapitalen
Minder schuin schrift
Minder breed schrift
Vormovereenkomst
Geen regelverhaking

De voordelen van de nieuwe lettervorm: Nadruk op functionaliteit en leesbaarheid
Schrift is erop gericht kinderen een relatief makkelijk en goed leesbaar handschrift aan te leren waar ze de rest van hun leven op kunnen terugvallen. Het nieuwe schrift is in alle opzichten functioneel en de rechtopstaande letter is beter leesbaar dan een schuinstaande.

Gemakkelijk instrueerbaar
De verhouding tussen de letterrompen en de lussen van de Schriftletter is 1:2. De lussen zijn dus eenvoudigweg even hoog als de rompen. Dit maakt de letter makkelijk instrueerbaar. Een ander groot voordeel is dat de kortere lussen voor minder regelverhaking zorgen.

Betere begeleiding in de bovenbouw
De kwaliteit van het handschrift loopt vaak terug vanaf groep 5. Daarom besteedt Schrift extra aandacht aan het schrijfonderwijs in de bovenbouw. De methode doet dat niet door naschrijfoefeningen, maar door begeleiding bij het ontwikkelen van een bruikbaar en leesbaar handschrift.

Toetsenbordvaardigheid
Schrift houdt rekening met het toenemend computergebruik dat een goede typevaardigheid onontbeerlijk maakt. Daarom is de toetsenbordvaardigheids-module Sneltoets naast Schrift ontwikkeld. De module leert leerlingen vanaf groep 5 tienvingerig blind typen en is zo opgezet dat leerlingen er zelfstandig mee aan de slag kunnen. Spelletjes en het competitie-element zorgen ervoor dat kinderen geïnteresseerd en gemotiveerd blijven oefenen.

Verschijning
Groep 1 t/m 3: in te voeren in schooljaar 2004/2005
Groep 4: in te voeren in schooljaar 2005/2006
Groep 5/6: in te voeren in schooljaar 2006/2007
Groep 7/8: in te voeren in schooljaar 2007/2008

Meer informatie: www.schrift-online.nl

naar boven

Beter handschrift-Praktische aanpak

door Morika Hornman-Loderus (geillustreerd, 96 pag, Euro 16,--)
Voor meer informatie: http://www.garant-uitgevers.nl 

naar boven

terug naar Platform